Büyük ve şanlı zaferimizin nedeni, başkomutanımız Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün yaşamındaki en zor günü; belki de 26 Ağustos 1922 idi. Çünkü bu tarih, Türklerin Anadolu'daki son bağımsız günü de olabilirdi! Mustafa Kemal Atatürk de bunun bilincindeydi. Devlet, 1911'den beri tam 11 yıldır savaştaydı... Güç azalmıştı ve tek atımlık bir kurşun kalmıştı.
Mustafa Kemal Atatürk; 1921'de Sakarya Savaşını kazandı fakat ordunun önemli bir bölümü firar etti. Üstelik subayların çoğu da şehit oldu... Yunan ordusu ise Ankara önlerinden çekilip Afyon-Eskişehir eksenine İngiliz destekli bir savunma hattı kurmuştu.

İngilizler, bu savunma hattı için "Türkler, altı ayda geçerse altı günde geçmiş sayabilir" diyordu. Savunma hattı o kadar sağlamdı ki! Atatürk de bunun bilincindeydi. Uzun süre savaşamazlardı... Savaş uzarsa cephane, erzak, para yetmezdi. Batı Anadolu; Yunan toprağı olurdu.

Bu nedenle, düşmanı tek vuruşla yok etmek ve Anadolu'dan atmak gerekiyordu. Atatürk, bu iş için riskli bir plan oluşturdu. Ya büyük bir bozgun ya da büyük bir zafer olacaktı.
30 Ağustos'un ardındaki öykü, işte böyle başladı...

Yunan ordusu, Ertuğrul Bey, Osman Bey, Orhan Gazi gibi tarihi kişiliklerin mezarını çiğniyor, üç Osmanlı başkentinde Türkleri aşağılıyordu. Meclis, savaşmak için Mustafa Kemal Atatürk'e baskı yapıyor fakat Atatürk, 27 Temmuz'da futbol maçı düzenliyor, Ağustos ortalarında çay partisi veriyordu.

Attila'dan Kılıçarslan'a, Selçuk Bey'den Fatih'e, Timur'a ve Mustafa Kemal'e... Türk tarihi, savaşta hileyi sanatçı gibi kullanan mareşallerle doluydu. Futbol maçı ve çay partisi işin hilesiydi elbette. Mustafa Kemal Atatürk, savaşın son hazırlıklarını yapıyordu.

Atatürk, Meclis'te öyle eleştiriliyordu ki... Bu eleştirileri duyan Yunan ordusu, Türklerin içine düştüğü durumdan daha bir zevk alıyor, rahat bir biçimde olan biteni izliyordu.

Kazanacaklarından eminlerdi. Ve Atatürk'ün istediği de buydu! O, muhaliflerini de hilenin bir parçası haline getirmişti.

Savaştan birkaç gün önce, çay partisi verildiği sırada hızlıca Konya'ya geçti... Telgraf ve posta teşkilâtı basıldı ve denetim altına alındı. Geldiğini duyurmak artık olanaklı değildi.

Oradan, cepheye geçti. Masaya savaş planı konuldu. Harbiye'nin eski stratejisti Yakup Şevki Paşa, bu plana itiraz etti. Paşa'ya göre bu delilikti! Kaybetme olasılığı çok yüksekti. Başarısızlık durumunda Ankara düşer, Millî Mücadele kaybedilir, Anadolu tamamen kuşatılırdı.

Plana göre, cephanenin ikmali olanaksızdı. Yani kurşun biterse iş kılıçlara kalacaktı. Makineli tüfeğe karşı, kılıç... Yakup Paşa buna onay veremiyordu. Haksız da sayılmazdı...

"Kaybedersek, beni asarsınız!"

Atatürk, "İkmali, düşmandan yaparız" demişti. Yani düşman ele geçirilemezse yok olacaktık. Tartışma uzayınca Atatürk, "Uğraşa uğraşa ancak bir yılda düşmanla az çok denk bir hale gelebildik. Bir daha bu gücü yaratamayız. Bu sefer kesin sonuç almak, savaşı bitirmek zorundayız. Hem de 30 Ağustos'a kadar! Bunun için de tehlikesine karşın, bu planın uygulanmasından başka çare göremiyorum." dedi.

Yakup Paşa, "Bu planla kaybedersek bize vatan haini derler. Bu meclis, bizi asar!" diye itirazını sürdürünce, Mustafa Kemal Atatürk, net konuştu:
"KORKMAYIN PAŞAM. SORUMLULUK BANA AİTTİR.
KAYBEDERSEK BENİ HEMEN ASARSINIZ!"

Yakup Paşa'nın tespiti de yerindeydi. Atatürk'ün planı ise ters cepheydi. Taarruzdan bir gece önce ordunun neredeyse tamamı mevzileri terk ederek tamamen yer değiştirecekti! Bu durum fark edilirse koca ordu hareketli durumda yakalanır ve bir gecede yok edilebilirdi.

Taarruzdan bir gece önce, 25 Ağustos günü, hava karardıktan sonra ordu harekete geçti. Cepheyi terk ederek, Şuhut dağları arasından, bir patika üzerinden Yunan hattının güneyine sızdı. Kimse fark etmedi.

Koca milletin kaderini değiştirecek ordu, koca toplar, silahlar, onca yük... Sessiz sedâsız biçimde varılması gereken yere varıldı. Sabahın ilk ışıklarından biraz önce bombardıman başlayacaktı.
Dakikalar geçmek bilmiyordu.

Hem talihsizlik, hem mucize...

Tan ağarmaya başladığında, İsmet Paşa, bombardımanı başlatacaktı. Fakat hiç hesapta olmayan bir şey oldu. Etrafı sis bastı. Toplar kör olmuştu. Bu biçimde bombardıman başlayamazdı. Herkes şaşkındı.

Hava gittikçe aydınlanmaya ve fark edilme olasılığı yükselmeye başlamıştı. Sis dağılmıyordu. Mustafa Kemal, tepedeki karargâhından çıktı. Canı çok sıkılmıştı. Yapabileceği fazla bir şey yoktu. Oldukça stresli görünüyordu. Vakit akıp gidiyordu... Bir ara yerinden ayrıldı. Bölgedeki kayalıkların bulunduğu yere gitti. Yalnız başına kayaların arasına girdi. Kayalıktan çıkıp yürüdüğü sırada takımdan biri makinesini aldı ve o tarihi anı fotoğrafladı.

Havanın iyice aydınlanmaya başladığı saniyelerde, sis bir anda dağılmaya başladı. Düşman mevzileri görünür duruma geliyordu. Vakti gelmişti. Derhal bombardıman için İsmet Paşa‘ya talimat verildi.

26 Ağustos 1922 günü, saat 05:30'da Türk topları sessizliği bıçak gibi yırttı.

Cephane kısıtlıydı. Topların mevziyi yok edene dek bitmemesi gerekiyordu. Aksi durumda taarruz yapılamazdı. Üstelik ordu, dağlık arazide çok ters bir durumda kalacaktı. Toplar birbiri ardına ateşlenirken, Mustafa Kemal Atatürk'ün stresi arttıkça artıyordu. Yaveri ve koruması Yarbay Muzaffer Kılıç, onunla birlikte bombardımanı izlerken, Atatürk'ün fısıldadığı sözleri işitti:

"YA RABBİ! SEN TÜRK ORDUSUNU MUZAFFER ET! TÜRKLÜĞÜN VE MÜSLÜMANLIĞIN DÜŞMAN AYAKLARI ALTINDA, ESÂRET ZİNCİRİNDE KALMASINA MÜSAADE ETME!"

İsmet Paşa‘nın bombardımanı bir sanat tablosu gibiydi. Yunan mevzileri tam isabet vuruluyordu. Yunan karargâhı, bu baskını "gerçek taarruzu gölgelemek isteyen kandırmaca" olarak algılamıştı. Asıl hamle doğudan bekleniyordu. Oysa ordu güneydeydi. Hile, adım adım işliyordu.

İsmet Paşa‘nın topları kısa sürede Yunan mevzilerini parçaladı. Sıra Türk askerindeydi. Tepeler birer birer sarılıp ele geçirilmeye başlandı. Bu sırada Yunan karargâhı, İzmir'de bulunan Yunan başkomutana erişemiyordu. Çünkü telgraf hatları, "çay partisinde" kesilmişti!

Gelen haberler nedeniyle karargâhın kafası karışıktı. Güneydeki baskın gerçek bir taarruz muydu yoksa şaşırtmaca mıydı karar verilemiyordu. Komutan Trikupis, her olasılığa karşı birlik kaydırmaya başladığı sırada Yunan başkomutandan telgraf geldi.

Başkomutan Hagi Anesti, baskının bir şaşırtmaca olduğunu düşünüyordu. Bu nedenle birlik kaydırma hamlesi durduruldu. Bu sırada Türk ordusu bölgeyi iyice ele geçirmeye başladı.

Yunan başkomutan İzmir'deydi.
Türk başkomutan ise bizzat cephedeydi!
Kurt kapanı!

Ertesi gün, hava ağarırken ikinci bir taarruz gerçekleşti. Türk askeri, bu kez Afyon'a girdi. Mustafa Kemal Atatürk, karargâhını derhal Afyon'a aldırdı. Savaşın içinde olmak istiyordu. Taarruzun adıysa, Kurt Kapanı idi!

Yunan ordusu git gide çevreleniyordu. Yunan karargâhı, hileyi geç de olsa tamamen sezmiş ve tüm ağırlığı güneye kaydırmaya başlamıştı. Bu kez Yakup Şevki Paşa, kuzeyden taarruza kalkmış ve Yunan ordusunu şaşkına çevirmişti.

Ağustos'un 29. günü Türk ordusu, Yunanlıları Dumlupınar'da çevreledi. Düşman, kurt kapanına girmişti. Türk askeri süngü hücumuna kalktığı sırada Atatürk, ateş hattına gitti. Siperlerin üzerine çıktı ve bağırdı:

"HAGİ ANESTİ! GEL DE ORDULARINI KURTAR!"

30 Ağustos'ta, Yunan ordusu yok edildi, denize döküldü ve kaçmaya başladı! Savaşın kazananı artık belirliydi. Kimsenin olanak vermediği savaş kazanılmış, cesaret gerektiren o plan, tıkır tıkır işlemişti.

Ordunun artık geri çekilip mesafeyi yeniden mevzilenmemesi gerekiyordu. Bu nedenle, Atatürk, o tarihi emrini verdi:
"ORDULAR! İLK HEDEFİNİZ AKDENİZ'DİR! İLERİ!"

Olanaksızlıklar içinde bir var oluş destanı, 30 Ağustos 1922'de, işte böyle yazıldı. Ulusumuzun tarih boyunca aldığı en büyük ve şanlı zaferinin 99. yılı kutlu ve sürekli olsun!

Bir dahaki 30 Ağustos'ta, taarruzun 100. yılında hep birlikte ve yan yana olmak dileğiyle...

Atatürk'ün izinde ve minnetle...